De officiële geboortedag van Donald Duck is 9 juni 1934, want op die dag was hij voor het eerst te zien in het Disney-filmpje The Wise Little Hen in de serie Silly Symphonies. Dit waren korte tekenfilmpjes, waarin muziek het belangrijkste onderdeel vormde.
In deze tekenfilm probeert een kip hulp te krijgen bij het oogsten van haar maïs. Haar buren zien al dat werk echter niet zo zitten en doen net of ze enorme buikpijn hebben. Eén van deze buren is de kwakende eend Donald Duck. Hij woont op een woonboot, en daarom draagt hij een matrozenpakje. Donald speelt in The Wise Little Hen nog maar een bescheiden bijrol. Zijn enige tekst luidt: “Who? Me? Oh, no, I’ve got a bellyache!” (“Wie? Ik? Oh, nee, ik heb buikpijn!”).
Zijn volledige naam is Donald Fauntleroy Duck. Zijn achternaam betekent ‘eend’ in het Engels. Hij draagt meestal een matrozenpak, bestaand uit een shirt (in de stripverhalen is dit meestal zwart en op (voor)platen blauw) en een blauwe pet. Hij draagt meestal geen broek en hij heeft tanden, maar dit is alleen te zien als hij ze poetst of als hij razend is. Donald staat bekend om zijn temperament en onhandigheid.
Donald is beroemd geworden door zijn opmerkingen en zijn gedrag in de filmpjes. De bekende eend spreekt als een mens, maar is zo koppig als een ezel. Hij is lief, stout en nieuwsgierig tegelijk. Hij wil alles goed doen, maar bijna altijd gaat het juist andersom, zeker wanneer zijn neefjes Kwik, Kwek en Kwak zich er mee bemoeien. Die hebben vaak ondeugende plannetjes, waarvan Oom Donald dan het slachtoffer is.
Donald is een eend van 12 ambachten en 13 ongelukken. Hij houdt het zelden ergens langer dan een week uit omdat hij zo onhandig is of omdat hij in de problemen komt door zijn opvliegende karakter. Soms doet hij werk echt goed, maar vrijwel altijd komt er een moment dat hij, meestal bij een extreem belangrijke klus voor een burgemeester, minister of staatshoofd, een blunder begaat waardoor de zaak in de soep loopt en Donald snel naar Timboektoe moet vluchten omdat heel Duckstad boos op hem is. Vaak heeft hij ook een baantje als onderbetaalde muntenpoetser of duvelstoejager bij zijn oom Dagobert Duck, die hem in dienst neemt omdat hij familie is (en Donald een fikse schuld bij hem heeft), maar dat nog geen reden vindt om hem goed te betalen. Op een belastingaangifte vulde Donald als beroep “acteur” in.
Door de manier waarop Donald Duck is getekend, is goed te zien hoe Donald zich voelt, wat hij wil en welk humeur hij heeft.
Het gezicht van Donald staat bijna nooit het zelfde. Donald heeft veel verschillende gezichtsuitdrukkingen; boos, héél erg boos, verbaasd, droevig, blij en slim, maar ook chagrijnig of juist tevreden. Is Donald tevreden, dan krullen de uiteinden van zijn snavel omhoog, maar als hij verdrietig is wijzen zijn “mondhoeken” omlaag. Donald heeft eigenlijk bijna altijd een glad gezicht. Aan de achterkant van zijn kop heeft hij altijd een paar veertjes overeind staan. Als Donald erg nijdig is dan staan bijna alle veren overeind. Vaak is dan ook aan zijn pet te zien hoe het met hem gaat: als hij kalm is, dan staat zijn pet recht op zijn kop, en als hij boos is, hangt zijn pet over zijn ogen. Als hij verbaasd is vliegt het petje soms van zijn hoofd af.
Walt Disney heeft eens gezegd dat Donald Duck een combinatie is van “alle mensen waaraan hij een hekel heeft”. Waar de meeste andere Disneyfiguren zoetsappig, vriendelijk en goedaardig zijn, is Donald Duck driftig en opvliegend. In de Amerikaanse strips, met name de oudere afleveringen, valt Donald vaak op door asociaal gedrag. Ook de personages met wie hij in deze strip in aanraking komt blinken uit door onbeleefd en asociaal gedrag, In “How to read Donald Duck” wordt Donalds reactionaire karakter besproken. Donald behoort volgens de schrijvers van deze kritische studie tot de geprivilegieerde witte middenklasse en op buitenlandse avonturen kiest hij steeds de zijde van middenamerikaanse dictators en andere potentaten.
Carl Barks
Carl Barks (1901-2000) drukte tussen 1937 en 1966 nadrukkelijk zijn stempel op de wereld van Donald Duck. In tegenstelling tot wat gebruikelijk was in de tekenstudio’s van Walt Disney, bedacht, schreef en tekende hij in zijn eentje alle verhalen, wat die verhalen een uitzonderlijke kwaliteit gaf. Omdat hij aanvankelijk anoniem tekende voor de Disney studio’s kreeg hij door de fans van de strip al gauw de bijnaam “the good Duck artist”.
Barks was degene die de inmiddels beroemde bijfiguren bedacht, zoals oom Dagobert, Guus Geluk, Knabbel en Babbel, Willie Wortel en Zwarte Magica. In 1944 bedacht hij bovendien de naam Duckstad voor de wereld waarin al deze figuren leefden.
Donald Duck in Nederland
In oktober 1952 werd in Nederland voor het eerst het weekblad Donald Duck uitgebracht. Onmiddellijk kon het rekenen op een grote groep lezers. In het begin putte dit blad voornamelijk uit de inmiddels aanzienlijke voorraad Amerikaanse strips. Later begon men ook in Nederland Donald Duck-strips te maken, zoals dat ook gebeurde in andere landen waar inmiddels een weekblad was opgericht.
Andere striptekenaars
Bovendien gaf het weekblad een impuls aan ander striptalent. Bekende series als Douwe Dabbert (door Thom Roep en Piet Wijn) en de geschiedenis-strip Van Nul tot Nu (door Thom Roep en Co Loerakker), die in albumvorm voor hoge verkoopcijfers zorgden, werden oorspronkelijk in de Donald Duck gepubliceerd.
Driftige ouders
Donald is de zoon van Woerd “Snater” Duck en Hortensia Duck. Het driftige karakter heeft Donald niet van een vreemde. Zijn ouders konden er ook wat van. Het was dan ook absoluut geen liefde op het eerste gezicht toen Woerd en Hortensia elkaar ontmoetten. Ze kregen twee kinderen, Donald en zijn tweelingzus Dumbella, de moeder van Kwik, Kwek en Kwak.
Orphan’s Benefit
Die woede en dat malle gekwaak maakten zo’n indruk op de mensen die het filmpje in de bioscoop zagen, dat de studio van Walt Disney een heleboel brieven ontving. Of die luidruchtige eend niet vaker in de tekenfilms kon meespelen! Daarom kreeg Donald al gauw een rol in de tekenfilmpjes van Mickey Mouse. De eerste hiervan was Orphan’s Benefit. In deze film geven Donald Duck en Mickey Mouse een liefdadigheidsvoorstelling voor weeskinderen. Die vinden het optreden niet veel voorstellen en ze proberen het dan ook op allerlei manieren te laten mislukken. Dat lukt ze goed, want Donald windt zich voortdurend op en gaat vreselijk tekeer.
Donalds stem
Wie wel eens een tekenfilmpje van Donald Duck heeft gezien, kent natuurlijk ook die malle schorre eendenstem! Die werd ingesproken door een meneer die Clarence Nash heette. Hij kwaakte jarenlang in wel meer dan honderd tekenfilms. Clarence woonde toen hij klein was op een boerderij en hij deed graag de geluiden van alle dieren daar na. Later werd hij melkbezorger en tijdens zijn werk vermaakte hij de kinderen op straat door dieren te imiteren. Op een dag trad hij zelfs op in een radioprogramma. Dat had grote gevolgen, want Walt Disney hoorde de opvallende stem van Nash. Hij was zo onder de indruk, dat hij meteen contact zocht met Clarence. “We maken een tekenfilm en we hebben iemand nodig die goed een eend kan nadoen!” zei Walt. “Kun jij dat?” En of Clarence Nash dat kon en hij werd onmiddellijk aangenomen.
Eigen tekenfilms
Na een aantal tekenfilms samen met Mickey, Goofy en Pluto, kreeg Donald in 1937 zijn eigen tekenfilmreeks. In zijn allereerste film, Don Donald, ontmoet hij Donna Duck, een meisje dat erg veel lijkt op Katrien. Donna blijk net zo’n stormachtig humeur te hebben als Donald en het wordt niks tussen de twee. In 1938 komen Kwik, Kwek en Kwak bij Donald logeren en zijn daarna nooit meer vertrokken. Katrien laat zich in 1940 voor het eerst zien in de tekenfilm Mr. Duck Steps Out. Het is meteen al duidelijk dat het ogenschijnlijke lieve eendje Donald heel goed om haar vinger weet te winden. Donald is razend populair bij het publiek en het is dan ook geen verrassing dat er meer dan 170 films met hem zijn gemaakt.
Krantenstrips
In 1935 was Donald al te zien in een aantal Mickey-strips die in de weekendbijlages van Amerikaanse kranten stonden. Zijn eigen strip kreeg hij een jaar later. Dit waren korte verhaaltjes van een pagina lang, waarin Donald allerlei kattenkwaad uithaalde. De tekenaar van deze pagina’s was Al Taliaferro, die vanaf 1938 in samenwerking met schrijver Bob Karp ook een dagelijkse krantenstrip met Donald ging tekenen. Taliaferro en Karp hielden dit meer dan 30 jaar vol. Je kunt deze oude krantenstripjes nog regelmatig terugvinden in de rubriek “een weekje” in mijn weekblad!
Donald als avonturier
In de jaren ’40 werden in Amerika de zogenaamde comics (kleine stripboekjes op goedkoop papier) populair. In deze uitgaven verschenen langere avonturen van Donald en de andere Disney figuren. De verhalen werden (en worden natuurlijk nog steeds) door verschillende tekenaars gemaakt. De beste daarvan was Carl Barks. Hij bedacht Duckstad, oom Dagobert met al zijn vijanden, Willie Wortel, Guus Geluk en nog vele andere bewoners van Duckstad. Hij maakte van Donald Duck een wereldberoemde eend. Daarom werd hij ook wel de ‘Duckman’ genoemd. Tussen 1942 en 1966 maakte hij ruim 6000 strippagina’s van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Barks is in 2000 op 99-jarige leeftijd overleden. Zijn verhalen zijn ondertussen bijna allemaal gebundeld in de albumreeks De beste verhalen van Donald Duck.
Donald door de jaren heen…
Donald is in de loop der jaren behoorlijk van uiterlijk veranderd. Van de versie uit The Wise Little Hen, met lange snavel en handen die nog op veren lijken, tot de versie die je nu in zijn strips tegenkomt. Ook zijn karakter maakt een metamorfose door. In de eerste tekenfilmpjes kon het publiek goed zien wat voor een rare vogel die eend was. Driftig, opschepperig, lawaaiig, knorrig, onredelijk, onverstandig en soms een beetje gemeen. Dat klinkt allemaal heel negatief, maar het leuke is dat zoiets ook heel grappig kan zijn! En eigenlijk, diep in zijn hart, was die brombeer van een eend toch wel een goeierd! Het werd al gauw duidelijk dat Donald, ondanks zijn gemopper, toch een vriendelijk en eerlijk karakter had!
In de strips werd Donald naast de eeuwige pechvogel erg zorgzaam voor zijn neefjes en ging vaak met hen op reis. Carl Barks gaf hem de reputatie van de man met twaalf ambachten, dertien ongelukken. Hij houdt geen enkel baantje en elke poging eindigt in een mislukking. Kwik, Kwek en Kwak blijven hun apenstreken houden, maar hebben ook hun bravere momenten wanneer ze als Woudlopers avonturen beleefden. Met de komst van oom Dagobert in het leven van de Ducks, gaan ze ook vaker op reis. Naast de eeuwige pechvogel werd Donald een avonturier, soms tegen wil en dank.
Donald Duck als superheld
In ons land is Donald vooral bekend als de eend die eeuwig pech heeft. In Italië maakt men tegenwoordig veel verhalen waar hij als superheld optreedt: Superdonald. In deze verhalen is hij een superheld die het vooral opneemt tegen alle schurken in Duckstad, zoals de Zware Jongens en Rockerduck. Deze avonturen kun je teruglezen in de Donald Duck Pockets. In 1996 start Italië met een nieuwe serie. Deze avonturen spelen zich af in 2020, waarin Donald wordt bijgestaan door de pratende computer Één. Zijn vijanden komen vaak van andere planeten en zijn een stuk gevaarlijker dan de Duckstadse schurken. Je kunt deze verhalen lezen in de reeks “Duckpower”.
Films met Donald Duck
1. The Wise Little Hen (1934)
2. Orphan’s Benefit (1934)
3. The Dognapper (1934)
4. The Band Concert (1935)
5. Mickey’s Service Station (1935)
6. Mickey’s Fire Brigade (1935)
7. On Ice (1935)
8. Mickey’s Polo Team (1935)
9. Orphan’s Picnic (1936)
10. Mickey’s Grand Opera (1936)
11. Moving Day (1936)
12. Alpine Climbers (1936)
13. Mickey’s Circus (1936)
14. Donald and Pluto (1936)
15. Don Donald (1937)
16. Magician Mickey (1937)
17. Moose Hunters (1937)
18. Mickey’s Amateurs (1937)
19. Modern Inventions (1937)
20. Hawaiian Holiday (1937)
21. Clock Cleaners (1937)
22. Donald’s Ostrich (1937)
23. Lonesome Ghosts (1937)
24. Self Control (1938)
25. Boat Builders (1938)
26. Donald’s Better Self (1938)
27. Donald’s Nephews (1938)
28. Mickey’s Trailer (1938)
29. Polar Trappers (1938)
30. Good Scouts (1938)
31. The Fox Hunt (1938)
32. The Whalers (1938)
33. Donald’s Golf Game (1938)
34. Donald’s Lucky Day (1939)
35. Hockey Champ (1939)
36. Donald’s Cousin Gus (1939)
37. Beach Picnic (1939)
38. Sea Scouts (1939)
39. Donald’s Penguin (1939)
40. The Autograph Hound (1939)
41. Officer Duck(1939)
42. The Standard Parade (commercial) (1939)
43. The Riveter (1940)
44. Donald’s Dog Laundry (1940)
45. Tugboat Mickey (1940)
46. Billposters (1940)
47. Mr. Duck Steps Out (1940)
48. Put-put Troubles (1940)
49. Donald’s Vacation (1940)
50. Window Cleaners (1940)
51. Fire Chief (1940)
52. The Volunteer Worker (commercial) (1940)
53. Timber (1941)
54. Golden Eggs (1941)
55. A Good Time for a Dime (1941)
56. The Nifty Nineties (1941)
57. Early to Bed (1941)
58. Truant Officer Donald (1941)
59. Old Mac Donald Duck (1941)
60. Orphan’s Benefit (1941)
61. Donald’s Camera (1941)
62. Chef Donald (1941)
63. Mickey’s Birthday Party (1941)
64. The Reluctant Dragon (“Old Mac Donald Duck”) (1941)
65. The Village Smithy (1942)
66. Symphony Hour (1942)
67. Donald’s Snow Fight (1942)
68. Donald Gets Drafted (1942)
69. Donald’s Garden (1942)
70. Donald’s Gold Mine (1942)
71. The Vanishing Private (1942)
72. Sky Trooper (1942)
73. Bellboy Donald (1942)
74. The New Spirit (commercial) (1942)
75. Donald’s Decision (commercial) (1942)
76. All Together (commercial) (1942)
77. Der Fuehrer’s Face (1943)
78. Donald’s Tire Trouble (1943)
79. Flying Jalopy (1943)
80. Fall Out – Fall In (1943)
81. The Old Army Game (1943)
82. Home Defense (1943)
83. Saludos Amigos (“Lake Titicaca”) (1943)
84. The Spirit of ’43 (coordinator) (1943)
85. Trombone Trouble (1944)
86. Donald Duck and the Gorilla (1944)
87. Contrary Condor (1944)
88. Commando Duck (1944)
89. The Plastics Inventor (1944)
90. Donald’s Off Day (1944)
91. The Clock Watcher (1945)
92. The Eyes Have It (1945)
93. Donald’s Crime (1945)
94. Duck Pimples (1945)
95. No Sail (1945)
96. Cured Duck (1945)
97. Old Sequoia (1945)
98. The Three Caballeros (1945)
99. Donald’s Double Trouble (1946)
100. Wet Paint (1946)
101. Dumb Bell of the Yukon (1946)
102. Lighthouse Keeping (1946)
103. Frank Duck Brings ‘em Back Alive (1946)
104. Straight Shooters (1947)
105. Sleepy Time Donald (1947)
106. Clown of the Jungle (1947)
107. Donald’s Dilemma (1947)
108. Crazy with the Heat (1947)
109. Bootle Beetle (1947)
110. Wide Open Spaces (1947)
111. Chip an’ Dale (1947)
112. Fun and Fancy Free (“Mickey and the Beanstalk”) (1947)
113. Drip Dippy Donald (1948)
114. Daddy Duck (1948)
115. Donald’s Dream Voice (1948)
116. The Trial of Donald Duck (1948)
117. Inferior Decorator (1948)
118. Soup’s On (1948)
119. Three for Breakfast (1948)
120. Tea for Two Hundred 1948
121. Melody Time (“Blame it on the Samba”) (1948)
122. Donald’s Happy Birthday (1949)
123. Sea Salts (1949)
124. Winter Storage (1949)
125. Honey Harvester (1949)
126. All in a Nutshell (1949)
127. The Greener Yard (1949)
128. Slide, Donald, Slide (1949)
129. Toy Tinkers (1949)
130. Lion Around (1950)
131. Crazy Over Daisy (1950)
132. Trailer Horn (1950)
133. Hook, Lion and Sinker (1950)
134. Bee at the Beach (1950)
135. Out on a Limb (1950)
136. Dude Duck (1951)
137. Corn Chips (1951)
138. Test Pilot Donald (1951)
139. Lucky Number (1951)
140. Out of Scale (1951)
141. Bee on Guard (1951)
142. Donald Applecore (1952)
143. Let’s Stick Together (1952)
144. Uncle Donald’s Ants (1952)
155. Trick or Treat (1952)
156. Pluto’s Christmas Tree (1952)
157. Don’s Fountain of Youth (1953)
158. The New Neighbor (1953)
159. Rugged Bear (1953)
160. Working for Peanuts (1953)
161. Canvas Back Duck (1953)
162. Spare the Rod (1954)
163. Donald’s Diary (1954)
164. Dragon Around (1954)
165. Grin and Bear It (1954)
166. Grand Canyonscope (1954)
167. Flying Squirrel (1954)
168. No Hunting (1955)
169. Bearly Asleep (1955)
170 Beezy Bear (1955)
171. Up a Tree (1955)
172. Lake Titicaca (short from Saludos Amigos) (1955)
173. Blame it on the Samba (short from Melody Time) (1955)
174. Chips Ahoy (1956)
175. How to Have an Accident in the Home (1956)
176. Donald in Mathmagic Land (1959)
177. How to Have an Accident at Work (1959)
178. Donald and the Wheel (1961)
179. The Litterbug (1961)
180. Steel and America (commercial) (1965)
181. Donald’s Fire Survival Plan (educational) (1966)
182. Mickey Mouse Disco (1980)
183. Mickey’s Christmas Carol (1983)
184. Who Framed Roger Rabbit (1988)
185. The Prince and the Pauper (1990)
186. Donald’s Dynamite: Opera Box (1999)
187. Mickey’s Once Upon a Christmas (1999)
188. Fantasia 2000 (2000)
189. Mickey, Donald, Goofy The Three Musketeers (2004)
190. Mickey’s Twice Upon a Christmas (2004)
Donald Duck verscheen ook in diverse televisie programma’s