Ella Fitzgerald

Amerikaanse jazz-zangeres

Ella Fitzgerald geb. 25-4-1918 Newport News/V.A., gest. 15-6-1996 Beverly Hills/Californië

Ella Fitzgerald geldt naast Billy Holiday als een van de beste jazz-zangeressen. Haar repertoire reikte van jazzstandards via filmsongs tot popstukken van de Beatles en Bob Dylan. Haar improvisatievermogen was legendarisch.

In 1934 werd Ella Fitzgerald op zestienjarige leeftijd ontdekt in het Apollo Theatre bij een amateurwedstrijd. Benny Carter (arrangeur en saxofonist) zat die avond in de band en was zo onder de indruk van haar natuurtalent dat hij haar introduceerde bij mensen die haar met haar carrière konden helpen. Ze bleven vrienden voor het leven en werkten vaak samen.

In januari 1935 trad ze een week lang op met de Tiny Bradshaw band in de Harlem Opera House. Daar ontmoette ze voor het eerst de drummer en bandleider Chick Webb. Ze kwam bij zijn band en maakte haar eerste plaat Love and Kisses samen met Webb midden 1936.
In 1938, toen ze 21 was nam ze met Webb A-Tisket, A-Tasket (kinderrijmpje) op. Er werden een miljoen platen verkocht en het werd een nummer 1 hit, die 17 weken bovenaan stond in de hitlijsten. Ze was plotseling beroemd. Ze bleef bij de band tot de dood van Chick Webb in 1939 en nam toen de leiding van het orkest over.

In 1946 toen ze met Dizzy Gillespie’s band tourde ontmoette ze de bassist Ray Brown waar ze mee trouwde. Ray werkte voor de producer en manager Norman Granz in het “Jazz at the Philharmonic” tournee. Norman haalde Ella over om bij hem te tekenen. Het was het begin van een levenslange zakelijke relatie en vriendschap.

Norman Granz organiseerde dat Ella meedeed aan de Philharmonic tour en dat ze verschillende platen opnam met Louis Armstrong. Van 1956-64 nam ze haar Songbook-serie op, een opname die 19 werken bevatte. Ze nam covers van Amerikaanse componisten op waaronder Cole Porter, Duke Ellington, de gebroeders Gershwin, Johnny Mercer, Irving Berlin, en Rodgers en Hart. De serie werd ongekend populair.
Ira Gershwin heeft eens gezegd: “I never knew how good our songs were until I heard Ella Fitzgerald sing them” (Ik heb nooit geweten hoe goed onze liedjes waren totdat ik ze hoorde zingen door Ella Fitzgerald). Ella verscheen ook op allerlei televisieshows, waaronder The Bing Crosby Show, The Dinah Shore Show, The Frank Sinatra Show, The Ed Sullivan Show, The Tonight Show, The Nat King Cole Show, The Andy Willams Show en The Dean Martin Show.

Haar drukke werkschema had een slechte invloed op haar huwelijk met Ray en in 1952 gingen ze scheiden, hoewel ze altijd goede vrienden bleven.

Het was algemeen bekend in het touring circuit dat Norman Granz zich erg druk maakte over burgerrechten en dat hij gelijke behandeling eiste voor zijn muzikanten ongeacht hun huidskleur. Hij accepteerde geen discriminatie in hotels restaurants of concertzalen, zelfs niet toen ze naar het diepe zuiden reisden.
Een keer toen ze in Dallas waren met de Philharmonic tour, werden de bandleden achter de coulissen lastig gevallen door de politie, die zich had geërgerd aan de principes van Granz. Ze kwamen Ella’s kleedkamer binnen waar Dizzy Gillespie en Illinois Jacquet aan het dobbelen waren. Iedereen werd gearresteerd. Ella vertelde later: “Ze arresteerden ons en toen we daar aangekomen waren, hadden ze het lef om om een handtekening te vragen”.

Ella werd ook gesteund door een groot aantal beroemde fans waaronder een vurige fan Marilyn Monroe. Door Marilyn trad ze op in de club Mocambo, een enorm populaire club in de vijftiger jaren. Marilyn belde de eigenaar van de club en zei dat als hij Ela Fitzgerald zou boeken zijzelf elke avond een tafel vooraan zou nemen. De eigenaar stemde toe en Marilyn was er elke avond. De pers raakte er niet over uitgepraat en Ella hoefde nooit meer in kleine jazz-clubjes te spelen.

Ella bleef hard werken ondanks de slechte effecten op haar gezondheid. Ze maakte tournees over de hele wereld, soms twee keer per dag optredend in steden die honderden kilometers uit elkaar lagen. In 1974 trad ze twee weken lang op in New York met Frank Sinatra en Count Basie.
Vijf jaar later werd ze opgenomen in het ‘Down Beat magazine Hall of Fame’ en kreeg de ‘Kennedy Center Honors’ voor haar voortdurende contributie aan de kunsten.

Ze maakte zich ook sterk voor het welzijn van kinderen en doneerde veel aan organisaties voor benadeelde jongeren, één van de redenen voor haar om altijd maar door te gaan. Na de dood van haar zuster verzorgde ze diens familie.

In 1987, kende Ronald Reagan haar de ‘National Medal of Arts’ toe. Een aantal jaren later kreeg ze de ‘Ordre des Arts et de Lettres’ in Frankrijk en de universiteiten van Yale Dartmouth en anderen verleenden Ella ere-doctoraten.

In 1986 onderging Ella een hartoperatie en werd er diabetes bij haar geconstateerd, waar ze haar verslechterende zicht aan weten. Ze keerde terug op het podium ondanks protesten van vrienden en familie. In 1990 had Ella Fitzgerald al meer dan 200 platen opgenomen. In 1991 gaf ze haar laatste concert in Carnegie Hall in New York. Het was de zesentwintigste keer dat ze daar optrad.

De effecten van haar diabetes werden erger en toen ze 76 jaar was kreeg ze zoveel problemen met haar bloedsomloop en moesten haar beide benen geamputeerd worden vanaf de knie. Ze kwam er nooit meer volledig bovenop en kon slechts zeer sporadisch optreden.

Op 15 juni 1996 stierf Ella in haar huis in Beverly Hills.

Bron: www.ellafitzgerald.com